W odpowiedzi na działania wojenne prowadzone przez Federację Rosyjską w związku z inwazją na Ukrainę Instytut Pileckiego powołał Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina (Lemkin Center).
Centrum Lemkina zbiera indywidualne świadectwa w formie ankiet sygnalizacyjnych przygotowanych na podstawie prawa międzynarodowego, które dadzą podstawę dla zbudowania repozytorium opracowanego przez naukowców, aby nie pozwolić zapomnieć o agresji rosyjskiej w Ukrainie.
Misją jednostki będzie zbieranie naocznych świadectw ludności cywilnej, aby poprzez stworzenie archiwum opracowanego przez naukowców, utrwalić dowody zbrodni popełnionych przez wojska rosyjskie na terytorium Ukrainy.
Te będą zbierane w dwóch formach – ankiet sygnalizacyjnych wypełnianych przez świadków w języku narodowym oraz filmowych relacji świadków agresji rosyjskiej w formie filmowych notacji. Centrum Lemkina podjęło współpracę z wolontariuszami posługującymi się językiem ukraińskim i rosyjskim, którzy zbierają relacje ukraińskich uchodźców w różnych miejscach Polski. Filmy rejestrowane są przez pracowników Zespołu ds. Projektów Filmowych, którzy dotychczas tworzyli notacje w ramach projektu Świadkowie Epoki.
Treścią ankiet są szczegółowe pytania dotyczące zakresu doświadczanych naocznie wydarzeń, a także dane osobowe wypełniającego i asystującego wolontariusza. Treść ta została opracowana na podstawie prawa międzynarodowego przez specjalistów z Instytutu.
Kwestią kluczową i najważniejszą jest kwestia zabezpieczenia ankiet – ich bezpieczeństwo wykracza poza zwykłe rozumienie bezpieczeństwa danych. W każdej sytuacji ankiety wypełniane są w obecności wolontariuszy lub pracowników Instytutu, a następnie pakowane do zaklejanej koperty i w takiej formie są niezwłocznie dostarczane do Instytutu.
Centrum Lemkina apeluje do uchodźców z Ukrainy, którzy byliby w stanie podzielić się swoim świadectwem, o zgłaszanie się w celu przekazania swoich relacji pod adresem mailowym ukraina2022@instytutpileckiego.pl lub pod telefonem +48 539018877. Złożenie świadectwa jest dobrowolne. Ponadto w trosce o bezpieczeństwo osób, które mają odwagę zgłosić się do Centrum Lemkina, nie ujawniamy ich tożsamości i na tym etapie nie udostępniamy treści relacji.
Rosja, jak zawsze, będzie robić wszystko, aby zafałszować prawdę o zbrodniach, aby o nich zapomnieć lub tak ją medialnie zmanipulować, aby uniknąć odpowiedzialności za bestialstwa dokonane w Ukrainie. Po wojnie militarnej przyjdzie czas na wojnę z rosyjską propagandą i kłamstwem. Potrzebne są niezaprzeczalne świadectwa zbrodni dla użytku historyków, prawników, dziennikarzy, polityków i każdego, kto będzie chciał poznać to, co przeżyli bezpośredni świadkowie wydarzeń. Również tą wojnę musimy wspólnie wygrać! Świat musi się dowiedzieć prawdy o tej wojnie i o jej oprawcach. Musimy zagwarantować „NORYMBERGĘ” dla putina i jego katów, także w formie gremialnego potępienia przez cały cywilizowany świat rosyjskich bestialstw i ich autorów. Musimy utrwalić pamięć!
Związek Ukraińców w Polsce włącza się w ten projekt.
