Dariusz C. został oskarżony o publiczne znieważanie Ukraińców i Żydów z powodu ich przynależności narodowej oraz o nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych (art. 257 kk, art. 256 § 1 kk). Zarzucono mu popełnienie 13 przestępstw.
Sąd Rejonowy i Sąd Okręgowy uniewinnił go argumentując m.in., że oskarżony ,,nie wyrażał nienawiści” do Ukraińców i Żydów, że jego wpisy to ,,wyraz manifestacji osobistych poglądów”, że jest to przejaw sprzeciwu oskarżonego co do nacjonalistycznych postaw.
Kasację od powyższego wyroku złożył pełnomocnik Związku Ukraińców w Polsce oraz Prokurator Prokuratury Rejonowej Warszawa Praga-Północ.
Jak już informowaliśmy, Sąd Najwyższy wyrokiem z 14.09.2023 r. uwzględnił obie kasacje, uchylił oba wyroki i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania (I KK 136/23).
W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy odniósł się do kilku kwestii istotnych dla spraw o tzw. przestępstwa z nienawiści. I tak SN wskazał, że:
- ,,W ocenie Sądu Najwyższego brak jakichkolwiek podstaw, by kwestionować, że w obecnym dyskursie publicznym takie określenia jak: „chachły”, „kabany”, „plemię żmijowe”, prezentowanie w formie graficznej szczurów bądź wszy jako personifikacji przedstawicieli narodu żydowskiego, stanowić mogą wypowiedzi o charakterze znieważającym w rozumieniu art. 257 k.k.”
- Wypowiedź oskarżonego ,,zawierała znieważające sformułowanie – określała Ukraińców mianem „banderowsko chazarskich kabanów … dotyczy ona Ukraińców jako grupy narodowej”.
- Dla przyjęcia, że sformułowania stanowią zniewagę, nie muszą być one powszechnie oceniane jako obelżywe. ,,Wystarczającym jest, aby w określonym kontekście społecznym niosło ze sobą znieważający komunikat”
- Odpowiedzialność karna za publiczne znieważanie z powodu przynależności narodowej i publiczne nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych nie zależy od tego (nie ma znaczenia dla przyjęcia, że przestępstwo takie ma miejsce):
- czy sprawca wyraża swoje poglądy (wyrażenie poglądów ,,nie wyłącza realizacji znamion zarzucanych mu czynów”),
- czy sprawca był motywowany nienawiścią (,,ustawodawca nie wymaga, by sprawca był motywowany nienawiścią”),
- że sprawca działał w celu wzmocnienia swojego komunikatu, dla zdobycia poklasku odbiorców, czy poparcia politycznego,
- że podobne wypowiedzi można spotkać w publikacjach prasowych oraz w debacie publicznej,
- że sprawca formułował swoje wypowiedzi w odpowiedzi na politykę rządu polskiego lub ukraińskiego.
- Ocena, czy wypowiedź jest zniewagą lub nawoływaniem do nienawiści nie należy do kompetencji biegłego z zakresu lingwistyki, ale do Sądu.
- Nie należy do kompetencji biegłego wypowiadanie się co do kwestii prawnych, co do wykładni pojęć prawnych.
- Sąd nie może bezkrytycznie i bezrefleksyjnie przyjmować wyjaśnień oskarżonego, a musi brać pod uwagę treść i kontekst ocenianych wpisów oskarżonego oraz treść jego wpisów złożonych w innych miejscach i czasie.
- Sądy obu instancji wadliwie przyjęły tłumaczenia oskarżonego ,,jakoby jego krytyka skierowana była jedynie wobec nacjonalistów ukraińskich, zaś wypowiedzi miały charakter wyłącznie komentarza do polityki historycznej obcych państw”.
Z pełną treścią uzasadnienia wyroku można się zapoznać tutaj: https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/i%20kk%20136-23.pdf
Sprawa prowadzona przez ZUwP w ramach monitoringu mowy nienawiści.
Jeżeli zetkniesz się z mową nienawiści poinformuj nas na adres email: monitoring@ukraincy.org.pl
Якщо Ви зіткнулись з мовою ворожнечі повідомте наc на електронну пошту: monitoring@ukraincy.org.pl
